Powstanie instytutu
Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holokaustu
Powołany do życia przez Związek Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku w listopadzie 2001 r. Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holokaustu, stanowi w życiu społeczności romskiej w Polsce wydarzenie na skalę dotąd niespotykaną.
Instytut jest placówką o charakterze dokumentacyjnym i naukowo badawczym, który w zakresie badań interdyscyplinarnych prowadzi badania nad holokaustem, wielowiekowymi prześladowaniami Romów, kulturą oraz ich dziejami społecznymi ze szczególnym uwzględnieniem epoki ich zagłady w okresie II wojny światowej.
Na czele Instytutu stoi Dyrektor, który przy wsparciu Rady Naukowej, i w porozumieniu z kierownictwem Związku Romów Polskich kieruje pracami Instytutu. Powołana do życia Rada Naukowa Instytutu zajmuje się m.in. organizowaniem spotkań, roboczych grup problemowych, opracowywaniem strategii działań Instytutu, tworzeniem zbioru bibliotecznego i archiwum dokumentacji. Staraniem kierownictwa Związku Romów Polskich, w skład Rady Naukowej Instytutu wchodzą wybitni znawcy problematyki romskiej, naukowcy, działacze z Polski i zagranicy.
Statut Instytutu w sposób bardzo dokładny określa cele, zadania, które postawiło sobie kierownictwo Związku Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku, powołując do życia tę instytucję.
Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holokaustu, wzbudza wielkie zainteresowanie w szerokich kręgach społeczeństwa polskiego, a zwłaszcza w ośrodkach naukowych, w wyższych uczelniach, instytutach, stowarzyszeniach zajmujących się kulturą, oświatą, sztuką.
Pierwszy Zarząd Instytutu:
Dyrektor: dr Jacek E. Wilczur
Vice-dyrektor: mgr Stanisław Stankiewicz
Sekretarz: mgr Mateusz Alan Babicki
Rada Naukowa
- prof. zwycz. dr Wacław Długoborski
- prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz
- prof. Marcel Cortiade
- prof. Ian Hancock
- mgr Adam Bartosz
Do głównych zadań Instytutu należą:
- prowadzenie dokumentacji dotyczącej pochodzenia Romów;
- prowadzenie badań nad dziejami Romów, ich specyficzną rolą i miejscem w strukturach społecznych w Polsce;
- prowadzenie badań nad stosunkami etnicznymi między Romami, a innymi grupami regionalnymi, etnicznymi, narodowymi;
- badania wizerunku Romów w innych grupach regionalnych i narodach;
- prowadzenie badań nad asymilacją Romów w strukturach społecznych i narodowych państw w których żyją;
- prowadzenie badań nad kulturą, obyczajami, i obrzędowością Romów;
- prowadzenie interdyscyplinarnych badań nad Holokaustem;
- prowadzenia dokumentacji Holokaustu Romów:
- spisywanie wspomnień żyjących ofiar Holokaustu
- zbieranie relacji, zdjęć, pamiętników, życiorysów
- gromadzenie istniejącej dokumentów archiwalnych z czasów II wojny światowej wystawianej przez władze niemieckie
- prowadzenie badań nad wielowiekowymi prześladowaniami społeczności Romów;
- prowadzenie innych badań mieszczących się w statutowym zakresie funkcjonowania Instytutu.
Zadania statutowe Instytutu realizowane są poprzez współpracę z placówkami naukowymi, w tym uczelniami wyższymi, instytutami badawczymi, archiwami, placówkami muzealnymi, kulturalnymi i oświatowymi, zarówno w kraju jak i zagranicą. Polegają one na:
- realizowaniu przedsięwzięć dokumentacyjnych,
- muzealno-wystawienniczych,
- naukowo-badawczych,
- organizowaniu konferencji, seminariów i sympozjów,
- wydawaniu czasopism i broszur o tematyce poświęconej Romom,
- działalności edytorsko - popularyzatorskiej.
Projekt Instytutu Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holokaustu realizowany jest dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji