Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holocaustu

Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holocaustu z siedzibą w Szczecinku jest jednostką zajmującą się gromadzeniem dorobku twórczego narodu romskiego, jak również innych dzieł naukowych, literackich i kinematograficznych odwołujących się do obecnego i dawnego życia Romów w Polsce, jak i na świecie. Zadaniem naszego Instytutu jest pielęgnować pamięć o dawnych Romach, a także pokazywać w korzystnym świetle współcześnie żyjące osoby narodowości romskiej z ich osiągnięciami i problemami ich trapiącymi, relacjami międzyludzkimi wśród nich panującymi.

Prowadzimy współpracę z bibliotekami naukowymi, uniwersytetami i innymi ośrodkami badawczymi. Posiadamy bogatą kolekcją książek o tematyce dotyczącej Romów, a także dokumenty archiwalne z większości archiwów w Polsce, jak też z Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) również odnoszące się do społeczności romskiej, w niektórych przypadkach są to dokumenty w języku niemieckim, a także po łacinie. W siedzibie Instytutu przy ul. Wyszyńskiego w Szczecinku istnieje obecnie możliwość wypożyczenia książek, jak również skorzystania na miejscu z księgozbioru i dokumentów archiwalnych. W niedalekiej przyszłości planowane jest stworzenie pracowni naukowej z prawdziwego zdarzenia, jednak będzie to uzależnione od ilości otrzymywanych środków. Działający w ramach Związku Romów Polskich Instytut Pamięci i Dziedzictwa Romów oraz Ofiar Holocaustu jako pierwszy podmiot w Polsce w latach 2001 – 2002 złożył kilka zawiadomień o popełnieniu zbrodni ludobójstwa przez nazistów przeciwko obywatelom polskim narodowości romskiej w okresie okupacji. W rezultacie czego prokuratorzy IPN przesłuchali znaczna grupę Romów, celem zdobycia od nich jak najwięcej faktów i szczegółów dokonanej zbrodni.

Instytut wydał do tej pory kilkanaście opracowań na temat życia Romów w Polsce. Pracownicy Instytutu wiele razy udzielali wypowiedzi na antenie Radia Koszalin w ramach audycji „Romano Dżipen” prowadzonych we współpracy Radia ze Związkiem Romów Polskich. Dokonania Instytutu były ponadto opisywane w wydawanym przez ZRP dwumiesięczniku „Romano Atmo”.

W oparciu o istniejące już kontakty ze światem naukowym Instytut zamierza dalej działać na rzecz popularyzowania romskiej historii, kultury i twórczości. Chcemy aby Romowie byli postrzegani przez pryzmat kultury, twórczości języka tak jak inne narody, a nie poprzez stereotypowe wyobrażenia.