Mamy przyjemność przedstawić Wam piąty tegoroczny numer Romano Atmo. Jednym z tematów numeru jest artykuł o XXVI Międzynarodowym Taborze Pamięci Romów, autorstwa pani Ilony Flażyńskiej z Muzeum Treblinka, która relacjonuje w nim przebieg VII Konferencji Taborowej w Tarnowie. Jak co roku przy tej okazji, oprócz wędrówki Małopolskim Szlakiem Martyrologii Romów, uczestnicy zwiedzili również pierwszą w Polsce wystawę poświęconą Romom, otwartą w 1990 r. w Muzeum Etnograficznym w Tarnowie.
Piszemy także o wyjątkowym wydarzeniu kulturalnym, jakim niewątpliwie był koncert Teresy Mirgi i Kałe Bałe w Kościele Ewangelicko-Augsburskim Świętej Trójcy w Mikołajkach, którego wnętrze stało się sceną dla pieśni, które niosły ze sobą nie tylko artystyczne piękno, ale i głęboką duchowość. Koncerty tej poetki i pieśniarki nie są zwykłymi występami, ale czymś więcej – rytuałem, spotkaniem, wspólnym przeżyciem, gdzie nie trzeba rozumieć romskich słów, by poczuć ich siłę.
W naszym piśmie nie mogło zabraknąć relacji z kolejnej edycji Międzynarodowych Spotkań Zespołów Cygańskich Romane Dyvesa. Już po raz 37. artyści z całej Europy z radością przybyli do Gorzowa Wlkp., aby ponownie skosztować tą niepowtarzalną atmosferę najstarszego romskiego festiwalu w Europie. Oczywiście na scenie pojawił się również sam Edward Dębicki – pomysłodawca i założyciel festiwalu, żywa legenda romskiej muzyki.
Publikujemy również artykuł o Raporcie Roma Shield – o dezinformacji ze względu na płeć wobec romskiej społeczności w Polsce, którego autorkami są Agnieszka Caban oraz Agnieszka Pięta. Analiza rzuca światło dzienne na mechanizm stereotypizacji, jaki dominuje w przekazach medialnych dotyczących społeczności romskiej w Polsce.
Ponadto w numerze znajduje się tekst romanes o argumentach za i przeciw trudnemu dialogowi, ale mającego wymierne efekty. Rozważania inspirowane są filmem „That Boy”, fundamentem kampanii społecznej „Sprawiedliwość naprawcza poprzez film i dialog”, realizowanej przez Fundacja Jaw Dikh.
Przybliżamy Państwu także Dzień Kultury Romskiej w Zielonej Górze, wydarzenie, które było nie tylko świętem jednej społeczności, ale całej wspólnoty w różnorodności, a zarazem przypomnieniem, że wzajemne poznanie i otwartość mogą być początkiem trwalszych zmian – zarówno lokalnych, jak i ogólnospołecznych.
Budowanie mostów zamiast murów przyświeca również innej inicjatywie, którą opisujemy w tym numerze. To projekt realizowany przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Piszu pt.: „Różnorodnie, aktywnie, po sąsiedzku – Romowie w Piszu”. Dlaczego to ważna inicjatywa? Odpowiedź jest prosta. Przede wszystkim, projekt ten przełamuje stereotypy. Pokazuje, że Romowie są aktywnymi, twórczymi członkami społeczeństwa, którzy chcą się rozwijać i być pełnoprawnymi obywatelami swojego miasta.
Ponadto publikujemy artykuł poświęcony papieżowi Franciszkowi, który wielokrotnie dawał wyraz swojej bliskości i solidarności z Romami. Jego słowa o godności każdego człowieka, o przezwyciężaniu wykluczenia i budowaniu braterstwa są dla wielu z nas ważnym źródłem nadziei. Ku naszemu wielkiemu żalu, papież Franciszek odszedł do Domu Ojca 21 kwietnia 2025 roku.
Tradycyjnie, dziękujemy wszystkim, którzy pomogli nam zrealizować kolejny numer Romano Atmo, w szczególności tym, którzy udostępnili nam zdjęcia.
Numer ten zrealizowaliśmy dzięki dotacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Zwiększonej Subwencji Oświatowej.
Życzymy Wam ciekawej i inspirującej lektury, pełnej refleksji i dumy z naszego wspólnego dziedzictwa.